FATF، پیش‌شرط ارتباط بانکی یا مذاکره با آمریکا؟!
جریان حامی FATF اخیراً با ایجاد موج رسانه‌ای ادعا کرده است که جهت برقراری روابط بانکی با اقتصاد جهانی نیاز به تعیین تکلیف وضعیت ایران در لیست سیاه FATF وجود دارد. ادعایی که هر چند ضریب رسانه‌ای بالایی دارد، اما خالی از پشتوانه و استدلال کارشناسی است.
در سه سال اخیر که روند تصویب لوایح مورد درخواست FATF در شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام دچار مشکل شده بود، جریان حامی FATF اهتمام داشت با گره زدن FATF به مشکلات و مسائل روز کشور نقش آن را پررنگ کند و در نتیجه ، هزینه مخالفت با این لوایح را بالا ببرد. به عنوان مثال FATF یک روز بهانه عدم راه‌اندازی اینستکس می‌شد! روز دیگر FATF تبدیل به عامل قهر سرمربی باشگاه استقلال و در ایام دیگر تبدیل به مانع جدی توافق راهبردی ایران با روسیه و چین می‌شد!
رئیس بانک مرکزی: در شرایط عادی و بلندمدت تصویب FATF ممکن است برای اقتصاد ما مثبت باشد. اما در شرایط حال حاضر کل تجارت ما از روش‌های غیرقابل تحریم صورت می‌گیرد. {FATF} اصلاً روی {اقتصاد} ما تأثیری ندارداکنون که به نظر می‌رسد جو بایدن، رقیب دموکرات رئیس‌جمهور کنونی آمریکا برنده انتخابات ریاست‌جمهوری شده است، جریان حامی FATF اقدام به راه‌اندازی موجی رسانه‌ای کرده مبنی بر اینکه بدون تصویب لوایح FATF و تعیین تکلیف وضعیت ایران در لیست سیاه این نهاد، برقرار شدن روابط بانکی با اقتصادهای خارجی ممکن نیست.
به عنوان مثال روزنامه شرق اخیراً با نقل قول از محمد صدر، عضو تشخیص مصلحت نظام به این موضوع پرداخته است. محمد صدر گفته است: «در صورت لغو تمام تحریم‌ها درصورتی‌که FATF حل نشود، همچنان روابط تجاری و بانکی دچار مشکل است و باید دوستان در رأس مجمع به این مسئله توجه جدی داشته باشند».
روزنامه‌های دیگر مانند تعادل، آرمان ملی، اعتماد نیز با همین رویکرد به این مسئله پرداخته‌اند. یوسف مولایی در سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته است: «بعد از تحولات اخیر در ایالات متحده و حضور بایدن و دموکرات‌ها در کاخ سفید، بحث احیای دوباره برجام، پایان تحریم‌ها و گشایش‌های اقتصادی نیز مطرح شده است. اما باید بدانیم که حضور در صحنه مناسبات اقتصادی و ارتباطی جهانی، ملزوماتی می‌طلبد که تا وقتی این ملزومات فراهم نشوند، نمی‌توان انتظار گشایش خاصی در اقتصاد و معیشت کشور داشت. یکی از گزاره‌های مهمی که نظام سیاسی کشور باید به سرعت تکلیف خود را با آن روشن کند، FATF و لوایح مرتبط با آن است».
وزنه FATF سنگین‌تر است یا تحریم‌ها؟!
ادعای مطرح شده در بالا از پشتوانه کارشناسی و استدلالی محکمی برخوردار نیست و جریان حامی FATF از پرداختن به مسائل مهم طفره می‌رود. مسئله مهمی که باید به آن پرداخته شود، وزنه FATF در روابط مالی و بانکی ایران است. بررسی آمارهای تجارت خارجی به تفکیک صادرات غیرنفتی و واردات می‌تواند تا حدودی وزنه FATF در اقتصاد ایران را مشخص کند. از آنجا که تجارت خارجی مابه‌ازای مالی نیز دارد (هر تراکنش تجاری می‌تواند به معنای انجام یک تراکنش مالی نیز باشد)، بررسی آمار تجارت خارجی تا حدودی می‌تواند به روشن شدن این مسئله کمک کند.
